Το κρυφό μήνυμα στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς

Πώς τα ακαταλαβίστικα εν πολλοίς κάλαντα της Πρωτοχρονιάς γίνονται ευνόητα
Κάθε κίνηση από την πιο μεγάλη μέχρι την τελευταία έχει τον ερωτικό της παραλήπτη, έλεγε ο Κωστής Παπαγιώργης, ενώ υπογράμμιζε: «κάθε χαραχτήρας συνιστά αφροδίσιο σύμπτωμα». Τα ίδια πάνω-κάτω έγραφε και ο Σοπενάουερ στο «'Ερωτας και Ζωή», ότι το δαιμόνιο του ατόμου δεν είναι παρά άθυρμα στο παίγνιο του έρωτα που σκαρώνει το δαιμόνιο του είδους για τη διαιώνισή του.

Από τους παραπάνω αφορισμούς δεν θα μπορούσαν να εξαιρεθούν τα προσφιλή κάλαντα, άσματα που ξεκίνησαν ως ύμνος προς τη γέννηση του θείου βρέφους και το ερχομό του νέου έτους, και κατέληξαν να τραγουδούν τον έρωτα, τη δύναμη που κινεί τα πάντα. Δεν είναι τυχαίο ότι και στη θρησκεία η πίστη, η αγάπη, η δέσμευση προς το θείο ονομάζεται, αποκαλείται στις γραφές,  θείος έρως.

Έτσι τα ακαταλαβίστικα εν πολλοίς κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ευνόητα καθίστανται παραχρήμα, όταν τα ακούει κανείς σαν το ερωτικό κάλεσμα, την ερωτική εξομολόγηση ενός ιμεροχτυπημένου.

 Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά (κάλαντα)
Ψηλή μου δεντρολιβανιά (ερωτικό κοπλιμέντο)
κι αρχή καλός μας χρόνος (κάλαντα)
εκκλησιά με τ' άγιο θόλος (ερωτικό κοπλιμέντο)

Αρχή που βγήκε ο Χριστός, Άγιος και Πνευματικός (κάλαντα)
στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει («καλοκαρδίσει»: ερωτικό κοπλιμέντο)

Άγιος Βασίλης έρχεται (κάλαντα)
και δεν μας καταδέχεται (ερωτικό παράπονο)
από την Καισαρεία (κάλαντα)
συ είσαι αρχόντισσα κυρία (ερωτικό κοπλιμέντο)

Βαστάει εικόνα και χαρτί (κάλαντα)
ζαχαροκάντιο ζυμωτή (ερωτικό κοπλιμέντο)
χαρτί και καλαμάρι (κάλαντα)
δες και εμέ το παλικάρι (ερωτικό παράπονο)

Το καλαμάρι έγραφε (κάλαντα)
την μοίρα του την έλεγε (ερωτικό παράπονο)
και το χαρτί ομίλει (κάλαντα)
Άγιε μου, Άγιε μου, καλέ μου Βασίλη!

Ο θρύλος θέλει τα παλαιότερα χρόνια που οι καλαντιστές ήσαν μόνο νεαροί άνδρες «δες κι εμέ το παλικάρι», -εξάλλου η παιδική ηλικία δεν είναι παρά ένα κοινωνικοπολιτικό μόρφωμα που εμφανίστηκε κυρίως τον προηγούμενο αιώνα-, να συνεπαίρνονται από τα ρομαντικά αισθήματα που τους ταλάνιζαν και να τα εκφράζουν μέσα από τα θρησκευτικά, παραδοσιακά κάλαντα. Το φαινόμενο λένε ότι ανάγεται στην Βυζαντινή εποχή, τότε που παλικάρια ερωτεύονταν όμορφες και δυσπρόσιτες αρχοντοπούλες. Λιγότερο επιεικής με το φαινόμενο ήταν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: «Δὲν εἰξεύρω ποῖος περιπλανώμενος ραψῳδὸς συνέθηκε τὰ νῦν συνήθως ὑπὸ τῶν παίδων ἀδόμενα ᾄσματα τῶν Χριστουγέννων, τοῦ Ἁγ. Βασιλείου καὶ τῶν Φώτων, τὰ ὁποῖα ἀκολουθοῦσι δῆθεν κατὰ γράμμα τὴν ἐκκλησιαστικὴν παράδοσιν, βρίθουσιν ὅμως κακοζήλων στίχων».

Αργότερα, οι Έλληνες των νησιών ήσαν πιο εύγλωττοι και ευθύβολοι, όπως μαρτυρούν τα κάλαντα της Ικαρίας:

«Για σένα κόρη όμορφη
ήρθαμε να τα πούμε,
και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

 Φέρτε μας κρασί να πιούμε
και του χρόνου να σας πούμε
και του χρόνου να σας πούμε
φέρτε μας κρασί να πιούμε.

 Αν έχεις κόρη όμορφη
βάλε την στο τσιμπίδι,
και κρέμασέ την αψηλά
να μην την φαν οι ψύλλοι»

 Καλή χρονιά! Με υγεία!